સબસે ઉચા રહે તિરંગા : જાણો આપના રાષ્ટ્રીય ધ્વજ વિશેના નિયમો...

 

૧) આપના ધ્વજનો વેપાર કરી શકાતો નથી.

૨) કોઈને પણ સલામી આપવા માટે ધ્વજ નીચે ઉતારવામાં આવશે નહીં. જો કોઈ વ્યક્તિ ધ્વજને કોઈની સમક્ષ નમાવે છે, તેને વસ્ત્રો બનાવે છે, તેને મૂર્તિમાં લપેટી દે છે અથવા મૃત વ્યક્તિના શરીર પર મૂકે છે (શહીદ સશસ્ત્ર દળોના સૈનિકો સિવાય), તો તે ત્રિરંગાનું અપમાન માનવામાં આવશે

૩) તિરંગા નો યુનિફોર્મ પહેરવો એ ખોટું છે. કમર ની નીચે તિરંગો પહેરવો એ તિરંગા નું અપમાન છે.

૪) તિરંગાનો રૂમાલ કે કુશન બનાવી શકાતું નથી.

૫) ધ્વજ પર કોઈ અક્ષરો લખવામાં આવશે નહીં. 

૬) પ્રજાસત્તાક દિવસ અને સ્વતંત્રતા દિવસ જેવા વિશેષ પ્રસંગો અને રાષ્ટ્રીય દિવસો પર ફરતા પહેલા ધ્વજમાં ફૂલની પાંખડીઓ મૂકી શકાય.

૭) ધ્વજ હાથથી કાંતેલા અને વણેલા વૂલન, કોટન, સિલ્ક અથવા ખાદીનો હોવો જોઈએ. ધ્વજનો આકાર લંબચોરસ હોવો જોઈએ. તેની લંબાઈ અને પહોળાઈનો ગુણોત્તર 3:2 હોવો જોઈએ. 

૮) તિરંગો માત્ર સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત વચ્ચે જ ફરકાવી શકાય છે. 

૯) ધ્વજ ક્યારેય જમીન પર મૂકી શકાતો નથી. 

૧૦) સરકારી ઈમારતો પર રાષ્ટ્રધ્વજ અડધે ફરકાવવાના આદેશો આપવામાં આવ્યા હોય તેવા કિસ્સાઓ સિવાય ધ્વજને અર્ધ-માસ્ટ પર લહેરાવવામાં આવશે નહીં.

૧૧) ધ્વજને ક્યારેય પાણીમાં ડૂબાડી શકાય નહીં. કોઈપણ રીતે શારીરિક નુકસાન પહોંચાડી શકે નહીં. મૌખિક અથવા શાબ્દિક રીતે અપમાન, સળગાવવા સિવાય, ધ્વજના કોઈપણ ભાગને નુકસાન પહોંચાડે છે, તેને ત્રણ વર્ષ સુધીની મુદત માટે કોઈપણ વર્ણનની કેદ અથવા દંડ અથવા બંને સાથે શિક્ષા કરવામાં આવશે.

૧૨) રાષ્ટ્રધ્વજ કરતા ઉંચો અથવા તેનાથી ઉપર અથવા તેના સમાન અન્ય કોઈ ધ્વજ અથવા ચિહ્ન ઉઠાવી શકાશે નહીં. આ સિવાય ધ્વજના ધ્રુવ પર ફૂલ, માળા, પ્રતિક કે અન્ય કોઈ વસ્તુ મુકવી જોઈએ.

૨૦૦૨ પહેલા સામાન્ય લોકોને માત્ર સ્વતંત્રતા દિવસ અને પ્રજાસત્તાક દિવસ પર જ તિરંગો ફરકાવવાની છૂટ હતી . ભારતીય ધ્વજ સંહિતામાં ૨૬ જાન્યુઆરી ૨૦૦૨ ના રોજ સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારબાદ કોઈપણ નાગરિક હવે કોઈપણ દિવસે ધ્વજ ફરકાવી શકે છે.